De verbinding tussen jeugdhulp en onderwijs

Gemeenten bieden een lokale aanpak voor jongeren met een ondersteuningsbehoefte. De toegang tot zorg wordt veelal geregeld via wijk- of buurtteams. Voor basisscholen zijn de wijkteams relatief eenvoudig te benaderen. Scholen voor v(s)o en mbo moeten voor leerlingen met hulpvragen verbinding leggen met soms tientallen wijkteams in meerdere gemeenten. Dat maakt het lastig om snel tot een samenhangende zorgaanpak en ondersteuning te komen. Dat terwijl snelle en adequate ondersteuning een voorwaarde is voor een ononderbroken schoolloopbaan en een soepele overgang naar werk.

HOE kan regionale samenwerking helpen?
Onderwijsgerelateerde ondersteuning en jeugdhulp in de woongemeente zijn nu veelal nog gescheiden werelden. De professionals moeten elkaar zien te vinden bij een hulpvraag van een leerling en communicatie opbouwen. Daarnaast gaat het om verbindingen leggen tussen scholen, wijkteams en zorgaanbieders. De zorgcoördinator van de school moet bijvoorbeeld weten onder welk wijkteam de jongere valt en soepel contact kunnen opnemen. Het helpt als wijkteams een vast aanspreekpunt hebben waarmee de zorgcoördinator een werkrelatie kan opbouwen. Vervolgens is het van belang dat er snel kan worden gehandeld en dat de communicatielijnen open blijven, ook naar ouders toe. Dat kan bijvoorbeeld door een gezamenlijk gesprek van wijkteam en zorgcoördinator met leerling en ouders op school.

WAT moet er gebeuren?
De jeugdhulpstructuur is lokaal ingericht en kan van gemeente tot gemeente verschillen. Het is daarom zaak om jeugdhulp eenduidig af te stemmen op onderwijsondersteuning op v(s)o- en mbo-scholen in de regio. Hiervoor is een gezamenlijke verantwoordelijkheid nodig, en duidelijke terugkoppeling van voortgang en ontwikkeling van jongeren. Het helpt ook als zorgcoördinatoren van scholen (meer) zicht krijgen op zorgaanbieders en zorgarrangementen in de regio.

In essentie gaat regionale samenwerking om de verbinding tussen onderwijsgerelateerde ondersteuning op scholen v(s)o/mbo en jeugdhulp van gemeenten. Mogelijke acties om regionale samenwerking te bewerkstelligen zijn:

• Zorg als samenwerkende partners dat organisaties en mensen elkaar en elkaars expertise kennen. Gezichten bij namen maakt contact makkelijker.
• Bepaal met elkaar de rolverdeling van scholen, gemeenten en zorgaanbieders.
• Zet een gezamenlijke aanpak op waarbij van onderwijs en gemeenten elkaar betrekken bij de uitwerking (o.a. bij inkoopproces jeugdhulp).
• Stem tussen gemeenten onderling af over aanpak jeugdhulp 12-18 jaar en de verbinding hiervan met onderwijs.
• Stem binnen de gemeente af tussen jeugdhulp, Wmo, leerplicht/RMC en werk en inkomen.
• Beschouw met elkaar scholen als vind- en werkplaats voor jeugdhulp maar ook voor afstemming onderwijs en dagbesteding.
• Bied gezamenlijk leerlingen directe toegang tot jeugdhulp door bijvoorbeeld:
  • de werkrelatie van zorgcoördinatoren en wijkteams op te bouwen;
  • een jeugdhulpadviseur te stationeren op scholen;
  • scholen te mandateren zelf jeugdhulp in te kopen.
• Maak met elkaar bestuurlijke, meerjarige afspraken over regionale aanpak, organisatie en financiering/budgetbewaking.
• Maak regionale afspraken over spreiding en huisvesting van (speciaal) onderwijs en leerlingenvervoer.
• Breng gezamenlijk leerlingen met hulpvragen en hun gezinnen in beeld en volg hen.
• Evalueer de effecten van de aanpak en stel die bij waar nodig.

Documentatie

• www.onderwijsjeugd.nl
• Stroomschema zorg op school. https://www.passendonderwijs.nl/wp-content/uploads/2015/12/Stroomschema-Zorg-op-school1.pdf
• Nut en noodzaak van de ‘ongeregelde ruimte’ bij de uitvoering van de jeugdwet. A.H.W.M. van Beuningen ML, februari 2016.